Η νηστεία της Σαρακοστής πλησιάζει στο τέλος της.
Το μεγάλο χρονικό διάστημα από την Κ. Δευτέρα μέχρι και το βράδυ του Μ. Σαββάτου αποτελεί για πολλούς πιστούς μια ετήσια απαραβίαστη διαδικασία, κομμάτι της λατρευτικής τους διαδικασίας. Όσο και να φαίνετε περίεργο όλο και πιο πολλοί άνθρωποι, προσχωρούν σε αυτή τη διαδικασία της νηστείας, όχι για λατρευτικούς λόγους αλλά κυρίως για λόγους υγείας και «αποτοξίνωσης». Είναι γνωστό σε όλους ότι σε αυτή τη νηστεία με ελάχιστες εξαιρέσεις απαγορεύεται η κατανάλωση κάθε τροφής, ζωικής προέλευσης και επιτρέπεται μόνο σε συγκεκριμένες ημερομηνίες η κατανάλωση ψαριού.
Και πραγματικά αυτό το μοντέλο της διατροφής, αποτελεί το πρότυπο της Μεσογειακής διατροφής. Πολλά λαχανικά, αυξημένη πρόσληψη οσπρίων και δημητριακών ολικής άλεσης, μείωση της πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών, ελαχιστοποίηση της πρόσληψης της χοληστερίνης, χρήση του ελαιόλαδου ως βασική πηγή λιπαρών, ότι καλύτερο δηλαδή έχει να προτείνει η επιστήμη για την βελτίωση της διατροφής.
Αν μάλιστα προσθέσουμε στα παραπάνω και το κεντρικό νόημα της Σαρακοστής, που είναι η εγκράτεια και η αποφυγή κάθε υπερβολής, βρισκόμαστε μπροστά στο απόλυτο νόημα της διατροφής. Ποικιλία τροφών με σωστή Ποιότητα και σε λογική Ποσότητα και με Προγραμματισμό.
Και όμως αυτός ο διατροφικός παράδεισος πολλές φορές ακολουθείται από μια διατροφική υπερβολή που μετατρέπει την Κυριακή και της Δευτέρα του Πάσχα σε κόλαση στομαχικών διαταραχών. Η πιο εύκολη αιτιολόγηση αυτής της αντιφατικής συμπεριφοράς είναι αυτή που βασίζεται στο απλοϊκό επιχείρημα της στέρησης που οδηγεί στο υπερφαγικό επεισόδιο. Μια πιο προσεκτική ματιά όμως πιθανότατα να μας αποκάλυπτε ότι στην πραγματικότητα ακόμα και μέσα στην νηστεία να υπάρχουν ακρότητες όπως μεγαλύτερες μερίδες φαγητού, μεγαλύτερη κατανάλωση ψωμιού, υπερβολές που εξηγούν και την πολλές φορές εμφανιζόμενη αύξηση βάρους.
Η ποιοτική όμως διαφοροποίηση του φαγητού, από την αποχή του κρέατος και των ζωικών τροφών στην απότομη εισαγωγή τους, προκαλεί μια σειρά από προβλήματα, με σημαντικότερο την δυσπεψία. Η αλήθεια είναι ότι το κακό ξεκινά από πιο νωρίς από ότι κάποιος μπορεί να φανταστεί. Για πολλούς αποτελεί έθιμο η κατανάλωση θαλασσινών το βράδυ της Μ. Παρασκευής μετά τον επιτάφιο. Τις πιο πολλές φορές τα θαλασσινά αυτά είναι περασμένα από το τηγάνι και δεν είναι ότι καλύτερο για το άδειο στομάχι λόγω της ημέρας.
Ακόμα και αν η βραδιά περάσει σχετικά ανώδυνα, το βράδυ του Μ. Σαββάτου είναι ένα δύσκολο σημείο. Επίσημα η μακροχρόνια για πολλούς αποχή από κάθε ζωικό τρόφιμο τερματίζει. Αν και η πιο καλή επιλογή από τα παλιά χρόνια ήταν η μαγειρίτσα ή ένα αντίστοιχο είδος σούπας, αρκετοί υποκύπτουν στο πειρασμό να γευτούν μία σειρά από πολλές διαφορετικές γεύσεις όπως τυρί (πλούσιο συνήθως σε λιπαρά και αλάτι), κρέας ψητό ή μαγειρεμένο με αρκετά λιπαρά – ειδικότερα αυτοί που δεν τρώνε μαγειρίτσα και κόκκινα αυγά, μία τροφή που για πολλές μέρες δεν είχαν γευτεί. Όλα αυτά βέβαια χωρίς πολλές φορές να συνοδέψουν το φαγητό τους με σαλάτα ή λαχανικά, που θα βοηθούσαν να χορτάσουν πιο γρήγορα και να φάνε μικρότερη ποσότητα φαγητού, αλλά και χωρίς να επωφεληθούν από την προστατευτική δράση της φυτικής ίνας που θα εμπόδιζε την απορρόφηση σημαντικής ποσότητας λιπαρών. Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και το αλκοόλ, τότε η εικόνα γεμίζει από όλα τα αρνητικά στοιχεία. Μεγάλη ποσότητα, πολλά λιπαρά κύρια ζωικής προέλευσης, μικρή ποσότητα φυτικής ίνας και αλκοόλ. Ακριβώς το αντίθετο από την νηστεία.
Ένας επίσης σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας είναι και ο τρόπος που καταναλώνεται το φαγητό. Μετά από την στέρηση πολλών ημερών, αρκετοί καταναλώνουν την τροφή βουλιμικά, χωρίς καλό μάσημα και σε μικρό χρονικό διάστημα. Το αποτέλεσμα είναι διπλά κακό. Και η τροφή αμάσητη κατεβαίνει στο στομάχι και είναι πιο δύσκολο να την επεξεργαστεί και μετά από λίγη ώρα αν ξαπλώσουν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα εμφάνισης γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
Το πρωινό της Κυριακής του Πάσχα μπορεί να μας βρει με μια σχετικά «βαριά» αίσθηση στο στομάχι. Αυτό όμως δεν αποτρέπει πολλούς από το να τιμήσουν πίνοντας τον καφέ τους και με το παραπάνω τα πασχαλιάτικα κουλουράκια και το τσουρέκι. Μικρά και αθώα τα κουλουράκια που όμως είναι πλούσια σε ζάχαρη με αρκετά λιπαρά λόγω του αυγού που περιέχουν. Στο ένα δεν σταματάει ποτέ κανείς και το άθροισμά τους συνεισφέρει σημαντικά στις προσλαμβανόμενες ημερήσιες θερμίδες και λιπαρά. Παρόμοια η αφράτη αίσθηση του τσουρεκιού κρύβει και αυτή αρκετή ζάχαρη, λιπαρά και μπόλικες θερμίδες. Μπορεί να είναι αέρινο στην υφή αλλά στη ζυγαριά σας … ζυγίζει αρκετά.
Η Κυριακή του Πάσχα εθιμικά είναι ταυτόσημη με το σούβλισμα του οβελία (ή και του κατσικιού). Καλά αλατισμένο με πολλά καρυκεύματα και με περισσή τέχνη δεμένο στη σούβλα, αποτελεί το πρωταγωνιστή της ημέρας. Η επιδεξιότητα του ψήστη και η μαεστρία του θα φανεί από το αν το αρνάκι ψηθεί, από το πόσες πετσούλες θα «πεταχτούν» και το πόσο πικάντική γεύση έχει. Εδώ υπάρχει το μεγάλο ερώτημα. Αρνί ή κατσίκι; Σε μια πρώτη αναμέτρηση το αρνί θα έβγαινε και ο νικητής αφενός γιατί το κρέας του περιέχει περισσότερο λίπος, άρα είναι και πιο τρυφερό, και αφετέρου γιατί είναι φτηνότερο, λεπτομέρεια που για τον περισσότερο κόσμο παίζει καθοριστική σημασία στην επιλογή. Η απάντηση βέβαια του ερωτήματος θα ήταν προφανής εάν μπορούσε ο καθένας μας να εξασφαλίσει ντόπιο αρνάκι ή αγριοκάτσικο από το χωριό, ή ακόμα καλύτερα ένα ελευθέρας βοσκής. Διαιτολογικά όμως το αποτέλεσμα αλλάζει. Η σύγκριση της διατροφικής αξίας των δυο αντιπάλων, συνεκτιμώντας ότι με το ψήσιμο έχουμε απώλειες μέχρι και 30% του βάρους τους λόγω των υγρών που χάνονται βγάζουν το κατσίκι νικητή! Οι 110 θερμίδες και τα 2,5 γραμμ. λίπους ανά 100 γραμμάρια στο κατσίκι, είναι σαφώς λιγότερα από τις 242 θερμίδες και τα 15 γραμμάρια λίπους στο αρνί. Όμως ας μην ξεχνάμε ότι τόσο το αρνίσιο όσο και το κατσικίσιο κρέας είναι πλούσιο σε χοληστερίνη. Όσο αφορά το πρωταγωνιστή του τραπεζιού όπως είπαμε και πιο πάνω τελικά μάλλον θα είναι μια προσωπική επιλογή
Δίπλα όμως στη σούβλα του αρνιού, υπάρχουν σχεδόν πάντα και άλλα εδέσματα που στριφογυρίζουν, πάνω από την φωτιά. Κοινό χαρακτηριστικό τους η ζωική τους προέλευση και η υψηλή περιεκτικότητα σε χοληστερίνη. Βασικό συστατικό τα εντόσθια, τίποτα δεν πάει χαμένο. Κόντρα στις απαγορεύσεις και στις κοινοτικές οδηγίες για αποφυγή τους και περιορισμό, το αντιστασιακό πνεύμα των Ελλήνων αντιδρά και τα κοκορέτσια εξακολουθούν να γυρίζουν κάθε Πάσχα πάνω από την φωτιά. Πασπαλισμένα με άφθονο αλάτι και πολλά καρυκεύματα για να νοστιμίσουν με την παράλληλη ένδυσή τους με κάθε είδους λίπους, πέτσας ή οτιδήποτε μπορεί να πολλαπλασιάσει το λιπαρό τους περιεχόμενο! Οι μεζέδες συνήθως αυτοί δεν προλαβαίνουν να φτάσουν στο τραπέζι. Καταναλώνονται κυριολεκτικά επιτόπου με την συνοδεία αλκοόλ και την απουσία φυσικά για μια ακόμα φορά) της σαλάτας.
Το φεστιβάλ χοληστερίνης πάνω από την θράκα δεν τελειώνει εδώ. Υπάρχουν και οι άλλοι κρεάτινοι μεζέδες. Εξοχικό, κοντοσούβλι, κλέφτικο, αντικριστό, κρέας πάνω από τη φωτιά να’ ναι και με μπόλικο λίπος, ορατό και μη. Έτσι για το καλό της ημέρας και της δόξας της χοληστερίνης.
Επειδή όμως το γλέντι δεν περιορίζετε στη σούβλα, αλλά περιλαμβάνει και τραπέζι, το φαγητό δεν περιορίζεται στο κρέας μόνο. Μπορούμε λοιπόν ανάλογα με τα τοπικά ήθη και έθιμα να συναντήσουμε και διάφορα αλλά τοπικά φαγητά, κύρια πίτες, τζατζίκι, φαγητά με βάση το κρέας, άφθονο τυρί, κρασί, τις πατροπαράδοτες πλέον τηγανητές πατάτες και φυσικά το αγαπημένο ντεκόρ, τις σαλάτες. Ντεκόρ που δεν καταναλώνεται ποτέ και παραμένει στο τραπέζι για να εκπροσωπεί το φυτικό βασίλειο σε αυτή τη διατροφική κραιπάλη.
Τα προβλήματα υγείας που μπορούν να προκύψουν είναι από τα σχετικά ανώδυνα, ναι ένα φούσκωμα και πρήξιμο την επόμενη μέρα είναι το λιγότερο που μπορεί κανείς να παρουσιάσει. Μετά το φαγητό αποφύγετε να ξαπλώσετε και απολαύστε το καφεδάκι σας χαλαρώνοντας. Αν πάλι νοιώσετε την ανάγκη να ξαπλώσετε χρησιμοποιήστε ένα δύο μαξιλάρια για να ακουμπήσετε το κεφάλι σας.
Τα περισσότερα από τα παραπάνω φαγητά περιέχουν πολύ περισσότερο αλάτι από το κανονικό! Αν κάποιος είναι υπερτασικός, και ατυχώς είναι πολλοί που έχουν αυξημένη πίεση και δεν το ξέρουν, μπορεί να μπαίνει σε επικίνδυνα μονοπάτια. Πιείτε άφθονο νερό και καταναλώσετε φρούτα. Με αυτό τον τρόπο θα βοηθήσετε το σώμα σας να αποβάλει το παραπάνω αλάτι.
Αν πάλι έχετε αυξημένο ουρικό οξύ, το φαγητό των ημερών σίγουρα θα σας το θυμίσει. Και πάλι το νερό θα σας βοηθήσει σημαντικά.
Τα πολλά καρυκεύματα, η μεγάλη ποσότητα λιπαρών και η υπερβολική και άστατη κατανάλωση τροφής, θα ξυπνήσουν παλιούς πόνους και ενοχλήσεις σε άτομα με ιστορικό γαστρίτιδας και έλκους.
Παραπέρα η μεγάλη πρόσληψη λίπους σε 2-3 μέρες μετά από μια παρατεταμένη νηστεία, σίγουρα θα προκαλέσει σημαντικές στομαχικές διαταραχές αλλά μπορεί να προκαλέσει και εντερικές, όπως μια διάρροια. Αν πάλι η χολή, σας έχει ενοχλήσει ή έχετε ιστορικό με πέτρες στη χολή τότε η αυξημένη και συγκεντρωμένη πρόσληψη λίπους και κυρίως κορεσμένων λιπών και χοληστερόλης, μπορεί να σας τα θυμίσει πάλι! Κάποιος πόνος ή ακόμα χειρότερα ένας κολικός θα σας χαλάσει την γιορτινή μέρα.
Εκτός όμως από αυτά τα προβλήματα υπάρχουν και οι συνηθισμένες δυστυχώς τροφικές δηλητηριάσεις που προκύπτουν τόσο από την πλημμελή προετοιμασία του φαγητού όσο και από την επιμόλυνσή του από άλλους παράγοντες. Καλός και προσεκτικός καθαρισμός των εντοσθίων, προσεκτική διαχείριση του κρέατος που θα ψήσετε, προσοχή στην ώρα του ψησίματος στην ύπαιθρο, καλή και προσεκτική διαχείριση μετά το ψήσιμο και προπάντων πλύσιμο των χεριών και των μαγειρικών σκευών. Μπορεί το κρέας να είναι άριστης ποιότητας από το χωριό θα πρέπει όμως και τα σκεύη (σούβλες, ταψιά, σχάρες κλπ) να είναι και αυτά καθαρά για να αποφύγουμε τις δυσάρεστες εκπλήξεις.
Τις ημέρες αυτές όμως υπάρχει και μεγαλύτερη κατανάλωση αλκοόλ. Όσοι μετά το γιορτινό τραπέζι έχουν σκοπό να μετακινηθούν με αυτοκίνητο, ας κάνουν πρίν ξεκινήσουν, την απλή επιλογή, άδειο ποτήρι ή τα κλειδιά του αυτοκινήτου σε άλλους. Για να γιορτάσουμε όλοι μαζί και το επόμενο Πάσχα..
diatrofi.gr
