Τι είναι οι υπεριώδεις ακτίνες;
Τις ακούμε συνεχώς διότι αναφέρονται ως οι πλέον επικίνδυνες από τις ακτίνες του ήλιου , αλλά και γιατί αναγράφονται στα περισσότερα αντηλιακά σκευάσματα.
Ήρθε λοιπόν η ώρα να τις αποκαλύψουμε. Οι υπεριώδεις ακτινοβολίες χωρίζονται σε τρεις υποκατηγορίες : UVA , UVB και UVC.
Αυτές υποδεικνύονται από τους ειδικούς ως οι πλέον βλαβερές για το δέρμα ,διότι προκαλούν όχι μόνο εγκαύματα αλλά και άλλες σοβαρότερες δερματικές παθήσεις.
Οι ακτίνες UVA χαρακτηρίζονται από την ικανότητα τους να διαπερνούν την επιδερμίδα σε ιδιαίτερα μεγάλο βάθος, χωρίς ωστόσο να προκαλούν εγκαύματα.
Χάρη σε αυτές η επιδερμίδα αποκτά το μπρούτζινο χρώμα που είναι το σήμα κατατεθέν του καλοκαιριού.
Επειδή όμως φτάνουν έως και τις βαθύτερες στοιβάδες του δέρματος, ενδέχεται να προξενήσουν μεγάλη ζημιά στο κολλαγόνο κα στην ελαστίνη ,τις ουσίες που μας χαρίζουν λείο και χωρίς ρυτίδες δέρμα. Οι ακτινοβολίες UVA <ενοχοποιούνται> σημαντικά , λοιπόν , για την αφυδάτωση και την πρόωρη γήρανση του δέρματος, ενώ μακροχρόνια κάνουν τον οργανισμό περισσότερο ευάλωτο σε μολύνσεις και εκδήλωση διαφόρων καρκινοπαθειών στο δέρμα.
Οι ακτίνες UVB λέγονται ακτίνες μικρού μήκους, διότι δεν διαπερνούν την επιδερμίδα σε μεγάλο βάθος. Δρουν ,δηλαδή, στην εξωτερική στοιβάδα του δέρματος.
Αυτό όμως δεν τους προσδίδει μικρότερη επικινδυνότητα. Μπορούν να καταστρέψουν τους ιστούς και τα κύτταρα του δέρματος και προξενούν εγκαύματα,
καθώς και δερματικούς καρκίνους .Οι τελευταίες από τις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου ,οι ακτίνες UVC θεωρούνται λιγότερο επικίνδυνες διότι φιλτράρονται από το όζον
και έτσι εμποδίζεται η διέλευση τους στην επιφάνεια της γης.
Μελανίνη η ασπίδα του οργανισμού απέναντι στον ήλιο
Ο φυσικός μηχανισμός προστασίας του οργανισμού απέναντι στον ήλιο ονομάζεται μελανίνη.
Πρόκειται για χρωστική ουσία του δέρματος, η οποία παράγεται σταδιακά από ειδική ομάδα κυττάρων, τα μελανοκύτταρα, που βρίσκονται στη βασική στοιβάδα της επιδερμίδας.
Ο προορισμός της είναι η προστασία του δέρματος από τις βλαπτικές επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας. Η μελανίνη συντίθεται σε μεγάλο βαθμό όταν το δέρμα εκτίθεται στον ήλιο. Συγκεκριμένα παραγωγή της αρχίζει περίπου 48 ώρες μετά την αρχική έκθεση στον ήλιο.
Η μελανίνη ωστόσο ,από μόνη της δεν αρκεί για να προστατεύει το δέρμα.
Επιβάλλονται και άλλα προστατευτικά μέτρα, ώστε να αποφύγουμε τις βλαβερές συνέπειες της ηλιακής ακτινοβολίας.
Καρκίνος του δέρματος
Η μείωση του στρώματος του όζοντος έχει οδηγήσει τα τελευταία χρόνια σε σταδιακή αύξηση της ηλιακής ακτινοβολίας που φθάνει μέχρι τη γη και οι βλαβερές συνέπειες της έχουν άμεσο αντίκτυπο στην αύξηση των δερματικών καρκίνων.
Στην Ελλάδα υπολογίζεται πως περίπου ένας στους πέντε Έλληνες θα προσβληθεί από κάποιο είδος καρκίνου του δέρματος στη διάρκεια της ζωής του.
Ο καρκίνος του δέρματος αν διαγνωστεί έγκαιρα στις περισσότερες περιπτώσεις (όταν πρόκειται για βασικόκυτταρικό η ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα) θεραπεύεται οριστικά χωρίς κανένα κίνδυνο για τη ζωή του ασθενούς.
Αντίθετα, το μελάνωμα αν και αποτελεί το 5% περίπου των δερματικών καρκίνων, είναι πολύ επιθετική μορφή καρκίνου με κακή πρόγνωση που οδηγεί στο θάνατο.
Αναπτύσσεται ή πάνω σε προϋπάρχουσες ελιές (σπίλους) ή σαν νέα δραματική βλάβη.
Πόσο σημαντική είναι η αντηλιακή προστασία σε παιδιά!
Η προστασία των παιδιών απ' τον τον ήλιο πρέπει να γίνεται για να προληφθεί τόσο η άμεση οξεία επίδραση ακτινοβολίας όσο και η μακροχρόνια συσσωρευτική επίδραση της.
Οι υπεριώδεις ακτινοβολίες τύπου UVB , οι οποίες φθάνουν μέχρι την εξωτερική στοιβάδα του δέρματος, ευθύνονται κυρίως για την άμεση επίδραση, ενώ για την μακροχρόνια επίδραση ευθύνονται οι ακτίνες τύπου UVA , οι οποίες εισχωρούν πολύ βαθιά στο δέρμα.
Η πρώτη (άμεση) εκδηλώνεται με φωτοδερματίτιδες, ερυθήματα, εγκαύματα. Η άλλη (χρόνια) εκδηλώνεται με ρυτίδες, πανάδες, κηλίδες, μελάσματα.
Ένα αντηλιακό σκεύασμα, το οποίο θα μπλοκάρει τις ακτινοβολίες UVA -UVB να εισχωρήσουν στο δέρμα, είναι το πρώτο…. αξεσουάρ του καλοκαιριού που πρέπει να προμηθευτούμε για τα παιδιά.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δείξουμε ως προς τον δείκτη προστασίας που αναγράφεται πάνω στο αντηλιακό.
Ο δείκτης προστασίας SPF δηλώνει το βαθμό προστασίας που παρέχει το αντηλιακό από την ακτινοβολία UVB.
Είναι ο μαγικός αριθμός ο οποίος δείχνει πόσες φορές περισσότερο μπορεί να μείνει κάτω απ' τον ήλιο το παιδί που το αφορά σε σχέση με το χρονικό διάστημα που επιτρέπεται να μείνει
κάτω απ' τον ήλιο χωρίς αυτό.
Για παράδειγμα εάν ένα παιδί μπορεί να εκτεθεί στην ηλιακή ακτινοβολία για διάστημα 10 λεπτών όταν χρησιμοποιήσει αντηλιακό με δείκτη προστασίας 15,
τότε μπορεί να μείνει εκτεθειμένο με ασφάλεια στον ήλιο για χρονικό διάστημα 150 λεπτά επί 15 (δείκτη προστασίας).
Δηλαδή για δυόμιση ώρες.
Μετά το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, το παιδί χρειάζεται εκ νέου αντηλιακή προστασία
Πολύτιμες συμβουλές για μικρούς και μεγάλους:
- Να αποφεύγουμε τον ήλιο από τις 11 πμ. έως τις 4μ.μ.
- Να προτιμάμε ανοιχτόχρωμα ή λευκά ρούχα τους καλοκαιρινούς μήνες.
- Να φοράμε πάντα γυαλιά ηλίου. Οι υπεριώδεις ακτίνες ενδέχεται να προκαλέσουν προβλήματα και στα μάτια.
- Εξίσου σημαντικό αξεσουάρ είναι και το καπέλο για την προστασία του προσώπου και του κεφαλιού.
- Να προτιμάμε να κινούμαστε πάντοτε στην σκιά.
- Να χρησιμοποιούμε αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας
- Να απλώνουμε το αντηλιακό πάνω σε στεγνό δέρμα, μισή περίπου ώρα πριν εκτεθούμε στον ήλιο.
- Να ανανεώνουμε το αντηλιακό ακόμα και αν είναι αδιάβροχο έπειτα μετά το μπάνιο!
[Πηγή: Βασίλειος Χρ. Κατσιμπούλας - Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος]
